Mở rộng dư địa tăng cho tỷ giá

07:00 28/02/2025

Kinh tế Sài Gòn Online

Tỷ giá trung tâm đô la Mỹ/tiền đồng có diễn biến tăng mạnh trong tháng 2 này, trong khi sự biến động giá giao dịch đô la Mỹ tại các ngân hàng thương mại và trên thị trường không chính thức lại có phần khiêm tốn hơn. Điều gì đang thúc đẩy nhà điều hành mạnh tay hơn - nới rộng dư địa tăng cho tỷ giá?

• Cân bằng giữa tỷ giá, lãi suất và tăng trưởng kinh tế năm 2025 ra sao?
• Giá vàng tăng cả triệu đồng/lượng, tỷ giá trung tâm tăng 22 đồng

Điều hành tỷ giá linh hoạt hơn

Phiên đầu tuần này (ngày 24-2-2025), Ngân hàng Nhà nước (NHNN) tiếp tục tăng tỷ giá trung tâm đô la Mỹ/tiền đồng thêm 8 đồng, lên mức cao kỷ lục 24.643 đồng/đô la. So với thời điểm đầu năm 2025, tỷ giá trung tâm đã tăng tổng cộng 311 đồng, tương đương gần 1,3%. Đây là mức tăng khá mạnh, khi cùng thời điểm này năm ngoái tỷ giá trung tâm tăng chưa đến 0,5%. Động thái tăng tỷ giá trung tâm diễn ra chủ yếu kể từ sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán đến nay, với mức tăng lên đến 321 đồng, trong khi cả năm 2024 chỉ tăng 449 đồng.

Bên cạnh đó, NHNN cũng quyết định nâng giá bán đô la Mỹ lên mức 25.698 đồng/đô la trong ngày 11-2-2025, và kể từ đó tiếp tục thả nổi giá bán đô la Mỹ theo tỷ giá trung tâm khi duy trì ở mức thấp hơn 50 đồng so với tỷ giá trần mà các ngân hàng được phép giao dịch. Trước đó, NHNN đã thiết lập một mức chặn cứng cho tỷ giá liên ngân hàng tại 25.450 đồng/đô la trong giai đoạn cuối năm 2024 và đầu năm 2025. Khi tỷ giá liên ngân hàng vượt mức này, NHNN đã bán ra lượng lớn ngoại tệ để can thiệp.

Có thể thấy việc quay trở lại với chính sách nới lỏng giá bán đô la Mỹ như giai đoạn trước cho thấy nhà điều hành đang có chính sách linh hoạt hơn với tỷ giá. Còn theo giới phân tích, động thái này nhằm giảm bớt áp lực lên dự trữ ngoại hối sau khi phải bán ra hơn 9 tỉ đô la Mỹ trong năm 2024 và hiện đang ở mức cận dưới theo khuyến nghị của Tổ chức Tiền tệ quốc tế (IMF) về lượng dự trữ ngoại hối tối thiểu, đặc biệt trong bối cảnh các điều kiện về thanh khoản tiền đồng có nhiều yếu tố hỗ trợ.

Trong bối cảnh hàng loạt hàng rào thuế quan mới có nguy cơ sắp được dựng lên, không ít quốc gia có thể tìm cách giảm giá đồng tiền để hạn chế mức độ ảnh hưởng và hỗ trợ cho hàng hóa xuất khẩu. Điều này tất yếu sẽ ảnh hưởng lên chính sách tiền tệ và tỷ giá của Việt Nam. Việc NHNN liên tục điều chỉnh tăng tỷ giá trung tâm từ đầu tháng 2 đến nay chính là cách để tạo dư địa rộng hơn cho biến động tỷ giá trong giai đoạn tới.

Số liệu cho thấy trong tuần từ ngày 17-2 đến 21-2-2025, NHNN đã hút thêm 34.156 tỉ đồng khỏi hệ thống khi các khoản cho vay cầm cố giấy tờ có giá đáo hạn và tăng phát hành tín phiếu. Đồng thời, nhà điều hành hạ lãi suất tín phiếu về mốc 3,8%/năm. Trên thị trường liên ngân hàng, lãi suất qua đêm có xu hướng giảm trong tuần trước, giảm từ mốc 4,48% vào đầu tuần về mức 3,98% vào ngày 20-2.

Trong khi đó, sự biến động của giá giao dịch đô la Mỹ tại các ngân hàng và trên thị trường không chính thức lại có phần khiêm tốn hơn so với diễn biến của tỷ giá trung tâm. Cụ thể, giá mua đô la Mỹ tại Vietcombank chỉ mới tăng 0,2% so với đầu năm, còn giá bán tăng chưa đến 0,5%. Còn trên thị trường không chính thức, giá đô la Mỹ thậm chí đang ghi nhận mức giảm 0,12% so với đầu năm, ngược chiều so với mức tăng mạnh của tỷ giá trung tâm.

Dù vậy, điều này có thể được giải thích là do cuối năm 2024 giá giao dịch tại các ngân hàng và trên thị trường không chính thức đã có mức nền cao do liên tục chịu áp lực tăng trước đó, khi tăng tương ứng 4,8% và 4% trong cả năm 2024. Vì vậy, việc tỷ giá trung tâm tăng mạnh trong tháng 2 vừa qua dường như đang chạy sau để sát với diễn biến thực tiễn của thị trường trước đó. Ngoài ra, cũng cần lưu ý là dù so với đầu năm 2025 mức tăng này không cao nhưng nếu so với thời điểm cuối tháng 1, giá mua vào và bán ra đô la Mỹ của Vietcombank cũng đã tăng tương ứng 510 đồng và 370 đồng, còn trên thị trường không chính thức tăng 220 đồng.

Động lực của nhà điều hành

Cần biết rằng động thái mạnh tay nới rộng tỷ giá trung tâm của nhà điều hành từ đầu tháng 2-2025 đến nay diễn ra trong bối cảnh đô la Mỹ đang điều chỉnh trở lại trên thị trường quốc tế. Chỉ số USD Index sau khi chạm đỉnh cao gần 109,9 điểm trong ngày 3-2, hiện đã rớt xuống vùng 106,2 điểm vào đầu tuần này, tương đương giảm gần 3,4%, bất chấp việc Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed), sau ba lần giảm lãi suất liên tiếp, đã quyết định giữ nguyên lãi suất tham chiếu ở mức 4,25-4,5%/năm trong cuộc họp đầu tiên của năm 2025 diễn ra vào cuối tháng 1.

Việc chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đe dọa áp thuế lên hàng hóa của các đối tác thương mại lớn đang khiến Fed phải dè chừng hơn với kế hoạch cắt giảm lãi suất đã đưa ra trước đó. Ngày 18-2, ông Trump cho biết thuế quan 25% đối với ô tô nhập khẩu vào Mỹ sẽ có hiệu lực sớm nhất là vào ngày 2-4-2025. Các mặt hàng quan trọng như chất bán dẫn, dược phẩm cũng sẽ chịu mức thuế tương tự. Kể từ khi nhậm chức, ông Trump đã áp thuế (bổ sung) 10% đối với tất cả hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, ấn định ngày bắt đầu áp thuế 25% đối với tất cả thép và nhôm nhập khẩu là ngày 12-3, xóa bỏ các miễn trừ đối với Canada, Mexico, Liên minh châu Âu (EU) và các đối tác thương mại khác.

Trong bối cảnh hàng loạt hàng rào thuế quan mới có nguy cơ sắp được dựng lên, không ít quốc gia có thể tìm cách giảm giá đồng tiền để hạn chế mức độ ảnh hưởng và hỗ trợ cho hàng hóa xuất khẩu. Điều này tất yếu sẽ ảnh hưởng lên chính sách tiền tệ và tỷ giá của Việt Nam. Việc NHNN liên tục điều chỉnh tăng tỷ giá trung tâm từ đầu tháng 2 đến nay chính là cách để tạo dư địa rộng hơn cho biến động tỷ giá trong giai đoạn tới.

Những áp lực từ thị trường quốc tế đã được NHNN dự báo trước. Ngay từ đầu năm nay, NHNN nhận định các chính sách mạnh mẽ về thuế quan của Mỹ sẽ dẫn đến biến động lớn tới dòng ngoại hối, đầu tư trên toàn cầu. Và cơ quan này cho biết sẽ theo sát các diễn biến dòng tiền trên toàn cầu để tham mưu cho Chính phủ, đảm bảo mục tiêu kép, một mặt thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, mặt khác không lơ là kiểm soát lạm phát.

Ngoài ra, như đã nói, việc nới rộng tỷ giá trung tâm cũng cho thấy NHNN sẽ chưa sử dụng dự trữ ngoại hối ở thời điểm hiện tại, sau giai đoạn phải nhiều lần can thiệp trong năm 2024. Ngoài ra, điểm tích cực là chênh lệch giữa lãi suất tiền đồng và đô la Mỹ qua đêm trên thị trường liên ngân hàng đang chuyển sang trạng thái dương trở lại. Yếu tố này sẽ phần nào hỗ trợ cho tiền đồng - giảm bớt áp lực giảm giá trong thời gian tới. Theo dữ liệu từ Fed chi nhánh New York, chênh lệch giữa lãi suất qua đêm có bảo đảm (SOFR) của Mỹ và lãi suất qua đêm của Việt Nam là 0,25 điểm phần trăm.

Về cung cầu ngoại tệ, giai đoạn các tháng đầu năm nhu cầu đô la Mỹ thường thấp, trong khi nguồn cung dồi dào hơn với nguồn kiều hối đổ về Việt Nam thường tăng mạnh. Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, cán cân thương mại hàng hóa trong tháng 1-2025 ghi nhận xuất siêu lên đến 3,03 tỉ đô la; vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài thực hiện tại Việt Nam trong tháng 1-2025 ước đạt 1,51 tỉ đô la, tăng 2% so với cùng kỳ năm trước; lượng khách quốc tế đến Việt Nam tăng cao trong tháng 1, đạt gần 2,1 triệu lượt người, tăng 18,5% so với tháng trước và tăng 36,9% so với cùng kỳ năm trước.