Trừ năm 2021, lợi nhuận Bia Sài Gòn và Bia Hà Nội cùng xuống mức thấp nhất nhiều năm qua, trước chính sách tăng cường kiểm soát nồng độ cồn.
Dịp cận Tết của những năm trước, người tiêu dùng không dễ mua được bia với số lượng lớn. Các siêu thị đồng loạt đặt định mức mua bia, còn tiệm tạp hóa cũng thi nhau nâng giá bán từ rằm tháng Chạp. Nhưng năm nay, cảnh bán buôn tấp nập, tình trạng khan hàng và "sốt" giá không còn xuất hiện.
Điều này cũng được phản ảnh vào kết quả kinh doanh của hai "ông lớn" ngành bia. Tổng công ty cổ phần Bia - Rượu - Nước giải khát Sài Gòn (Sabeco - SAB) trong quý cuối năm 2023 ghi nhận lãi 966 tỷ đồng, giảm 10% so với cùng kỳ 2022 và là mức thấp nhất hai năm qua. Tính chung cả năm, Sabeco có khoảng 4.255 tỷ đồng lợi nhuận sau thuế, giảm 23%. Nếu không tính giai đoạn đỉnh dịch 2021, con số này chạm đáy kể từ năm 2016.
Hai công ty con của Sabeco là Bia Sài Gòn - Hà Nội (BSH) và Bia Sài Gòn - Miền Trung (SMB) cũng ghi nhận tình trạng tương tự. Lợi nhuận BSH giảm 26% trong năm 2023, còn với SMB là 17% xuống mức thấp nhất bốn năm.
Ở phía Bắc, Tổng công ty cổ phần Bia - Rượu - Nước giải khát Hà Nội (Habeco - BHN) có lợi nhuận sau thuế 355 tỷ đồng, giảm 30% so với năm 2022. Nếu không tính giai đoạn đỉnh dịch 2021, đây là mức lãi thấp nhất của Habeco kể từ năm 2008.
Tương tự, hai công ty con Bia Hà Nội - Hải Dương (HAD) và Bia Hà Nội - Thanh Hóa (THB) cũng có lợi nhuận đi lùi khoảng một nửa so với năm 2022.
Các doanh nghiệp cho biết, việc thực hiện chặt chẽ Nghị định 100 về kiểm soát nồng độ cồn là một trong những nguyên nhân chính khiến doanh thu suy giảm, làm hao mòn lợi nhuận. Theo nhận định của Hiệp hội Bia - Rượu - Nước giải khát Việt Nam (VBA), ngành bia sau thời gian dài chịu tác động của các biện pháp giãn cách xã hội, đã phải đối mặt thêm Nghị định 100 với chế tài rất nặng, khiến hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp này ảnh hưởng nặng.
Điều này cho thấy các động thái quản lý nhằm giảm tác hại bia, rượu của Nhà nước đang phát huy tác dụng lớn. Thời gian gần đây, lực lượng chức năng thực hiện nhiều đợt cao điểm ra quân để kiểm tra nồng độ cồn. Riêng TP HCM, Công an thành phố đã đến tận hẻm ngõ và thực hiện kiểm tra thường xuyên.
Sabeco và Habeco đều cho biết Nghị định 100 kết hợp với biến động kinh tế đã khiến nhu cầu bia suy giảm trong năm 2023. Để kích cầu và ứng phó với tình trạng cạnh tranh gay gắt, các hãng phải đẩy mạnh khuyến mãi, chiết khấu. Dù doanh thu đi lùi, Bia Hà Nội vẫn chi hơn 140 tỷ đồng cho chiết khấu thương mại, tăng 13% so với năm trước. Con số này với Bia Sài Gòn giảm bớt nhưng vẫn ở mức cao, khoảng 234 tỷ đồng. Ngoài ra, Sabeco còn dùng hơn 2.800 tỷ đồng cho hoạt động quảng cáo và khuyến mãi.
Không chỉ ở đầu ra, ngành bia còn đối mặt với thế khó ở giá cả nguyên liệu đầu vào tăng mạnh. Sắp tới, nếu Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt sửa đổi, trong đó có nội dung thay đổi phương pháp tính và điều chỉnh thuế suất với rượu và bia, được triển khai, tình hình của các doanh nghiệp càng gặp khó.
Trong báo cáo gần đây, Chứng khoán Funan cho rằng rủi ro quan trọng của ngành bia là sức cầu chưa có tín hiệu cải thiện bởi người dân có xu hướng thắt chặt chi tiêu, đặc biệt với những mặt hàng không thiết yếu như bia, rượu. Riêng với Sabeco, SSI Research dự báo sản lượng tiêu thụ phục hồi nhẹ 3% trong năm 2024, do giá bán trung bình ở mức cao và Nghị định 100 tiếp tục giữ lượng tiêu thụ chưa thể trở về như trước dịch.
Tất Đạt
