Ở vai trò giám sát và phản biện xã hội, báo chí bảo vệ tốt hơn quyền lợi của các cổ đông
Dù vấn đề doanh nghiệp né tránh báo chí tại đại hội cổ đông đã được phản ánh nhiều năm, nhưng câu chuyện này vẫn tiếp diễn trong năm nay.
Tác nghiệp không dễ
Đại hội cổ đông là sự kiện quan trọng hàng năm của mỗi doanh nghiệp. Đối với báo chí, đây cũng là mùa bận rộn, để cập nhật thông tin các đại hội một cách nhanh chóng và chính xác đến nhà đầu tư. Tuy nhiên, không phải lúc nào phóng viên cũng dễ dàng tác nghiệp tại các sự kiện này.
Bên cạnh nhiều doanh nghiệp mời báo chí tham dự và đưa tin về đại hội, vẫn có những doanh nghiệp “đóng cửa” với báo chí, buộc phóng viên phải tự mua cổ phiếu, hoặc xin ủy quyền để lấy quyền tham dự. Tuy nhiên, kể cả khi muốn dự đại hội bằng tư cách cổ đông thì quá trình tác nghiệp của phóng viên cũng không suôn sẻ ngay từ bước đầu.
“Công ty đã gửi thư mời cho chị, nhưng chắc do trục trặc đường bưu điện nên chị không nhận được”, lời giải thích này được thành viên ban kiểm tra tư cách cổ đông một công ty sản xuất hàng tiêu dùng nói với người viết khi được hỏi về lý do mình không nhận được thư mời họp, dù mọi thông tin đều đảm bảo. Người này sau đó không nói thêm về lý do không gửi cả email cho cổ đông mời họp và chỉ nhanh nhanh làm thủ tục để qua chuyện.
Đáng nói, từ đầu mùa đại hội năm nay, lượng thư mời người viết nhận được rất ít (dù là cổ đông) và phải nghe rất nhiều lời giải thích tương tự từ phía doanh nghiệp. Trong khi đó, địa chỉ nhận thư ở cùng một thành phố với doanh nghiệp, nên lý do “trục trặc đường bưu điện” rất thiếu tính thuyết phục.
Với các đại hội tổ chức theo hình thức trực tuyến (cổ đông phải có tên đăng nhập và mật khẩu, được gửi qua thư mời, mới tham dự được) thì cũng có đến vài đại hội, người viết không nhận được thư mời tham dự dù đã là cổ đông.
Tại đại hội cổ đông thường niên 2024 của một doanh nghiệp vận tải xăng dầu, tổ chức vào giữa tháng 4, sát ngày họp, người viết mới sực nhớ ra chưa nhận được thư mời nên liên hệ với bộ phận quan hệ cổ đông của công ty để hỏi thông tin. Sau một hồi kiểm tra lên xuống thông tin cá nhân, số lượng cổ phiếu nắm giữ…, người viết được cung cấp một tài khoản đăng nhập. Nhưng đến ngày họp thì hệ thống liên tục báo lỗi sai thông tin, dù đã liên hệ lại số điện thoại cũ nhưng đáp lại chỉ là những tiếng tút dài từ đầu dây bên kia.
Qua tìm hiểu mới rõ, thực tế ở nhiều doanh nghiệp, sau khi nhận được danh sách cổ đông có quyền tham gia đại hội và biểu quyết, sẽ có những bộ phận rà soát danh sách. Những địa chỉ nhận thư “quen quen” là các toà soạn báo sẽ bị gạt ngay. Như vậy, ngay từ những bước đầu đã không hề dễ dàng để các phóng viên thực hiện nhiệm vụ của người đưa tin.
Chưa kể, có những đại hội sau khi nhận thấy có phóng viên đến dự, phía doanh nghiệp đã yêu cầu không quay phim, chụp hình trong suốt thời gian diễn ra cuộc họp, thậm chí còn cử người ngồi gần để “can thiệp kịp thời”, nếu phóng viên muốn tác nghiệp. Hay có doanh nghiệp cung cấp thông cáo báo chí và muốn phóng viên chỉ đưa tin trong phạm vi này. Đây được hiểu là những nội dung mà doanh nghiệp muốn xuất hiện trên mặt báo, nhưng thông tin vô cùng sơ sài, những nội dung được thảo luận sôi nổi trong đại hội không hề được đề cập.
Cần mối quan hệ win - win
Báo chí lâu nay vẫn được coi là cầu nối quan trọng giữa doanh nghiệp với cổ đông, nhà đầu tư, đối tác, cơ quan quản lý… Điều này không chỉ góp phần vào sự phát triển của doanh nghiệp, mà còn thúc đẩy sự phát triển của thị trường chứng khoán và nền kinh tế nói chung.
Báo chí cũng giúp truyền tải thông tin khách quan từ cuộc họp đại hội đồng cổ đông đến công chúng, đặc biệt là các cổ đông không thể dự họp, nhà đầu tư, đối tác kinh doanh và các bên liên quan khác. Thông qua báo chí, doanh nghiệp có thể giao tiếp hiệu quả hơn với cổ đông và thị trường, giải thích rõ ràng các quyết định và chiến lược, từ đó xây dựng và duy trì niềm tin của họ.
Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp đến mùa đại hội lại lựa chọn phương án “né” báo chí hết mức vì lo ngại xuất hiện những thông tin trái chiều. Sự hiện diện của báo chí cũng có thể tạo áp lực cho ban lãnh đạo khi phải công khai, minh bạch thông tin hoặc buộc trả lời những câu hỏi khó từ cổ đông. Từ đó, lãnh đạo doanh nghiệp cũng có xu hướng cẩn trọng hơn trong phát ngôn và các hành động của mình.
Nhìn một góc khác, các nhà báo đang đóng vai trò giám sát hoạt động của doanh nghiệp và ban lãnh đạo, bảo vệ tốt hơn quyền lợi của các cổ đông và tạo dựng lòng tin từ phía thị trường chứng khoán.
Không hiếm trường hợp, doanh nghiệp gặp phải sự chất vấn khó nhằn từ các “cổ đông nhà báo”. Dù nhiều vấn đề doanh nghiệp không muốn đề cập nhưng không thể từ chối giải đáp do nhà báo hỏi với tư cách là cổ đông.
PGS. TS. Đinh Trọng Thịnh, chuyên gia kinh tế đánh giá, nhiều doanh nghiệp thành công trên thị trường đã biết tận dụng sức mạnh báo chí, trong tổng thể chiến lược truyền thông thương hiệu dài hạn của mình. Báo chí không chỉ cung cấp thông tin đa dạng, phong phú, chính xác cho cộng đồng, mà còn cảnh báo, phản biện với nhiều nội dung liên quan đến hoạt động sản xuất - kinh doanh của các doanh nghiệp.
Trong một số trường hợp, báo chí còn giúp doanh nghiệp nhận ra những non kém, thiếu sót để khắc phục, sửa chữa, tiếp tục vươn lên trong môi trường cạnh tranh ngày càng gay gắt, định hướng cho xã hội và doanh nghiệp vì một cộng đồng tốt hơn, phát triển hơn. Báo chí, truyền thông với sức mạnh của mình còn mang cả trọng trách góp phần xây dựng một thương hiệu xã hội.
Theo ông Phạm Hồng Sơn, nguyên Phó chủ tịch Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước, doanh nghiệp là nòng cốt của thị trường chứng khoán. Doanh nghiệp phát triển, minh bạch, bền vững cũng đồng nghĩa với việc hàng hóa trên thị trường chứng khoán chất lượng. Cơ quan quản lý sẽ tạo mọi điều kiện cho các doanh nghiệp theo quy định pháp luật, nhưng cũng mong muốn các doanh nghiệp phối hợp, chủ động tăng cường chất lượng trong quản trị công ty, công bố thông tin và minh bạch, vì sự phát triển chung của thị trường chứng khoán minh bạch, chất lượng, bền vững.
