Khủng hoảng Biển Đỏ gây tổn thương chuỗi cung ứng thực phẩm toàn cầu

Khủng hoảng hàng hải ở Biển Đỏ đang bắt đầu làm gián đoạn hoạt động vận chuyển các sản phẩm nông nghiệp từ cà phê đến các loại trái cây và ngũ cốc. Hiện thực mới này đe dọa ngăn chặn tình trạng đà giảm lạm phát thực phẩm trên toàn cầu.

• Các hãng tàu tránh Biển Đỏ để tránh rủi ro bị phiến quân tấn công
• Vận tải hàng không hưởng lợi từ cuộc khủng hoảng ở Biển Đỏ

Những con tàu chở đầy thực phẩm đang gia nhập các tàu thương mại khác để tránh nguy cơ bị phiến quân Hồi giáo Houthi tấn công ở Biển Đỏ bằng cách đi vòng xuống miền nam châu Phi, một tuyến đường dài hơn và tốn kém hơn. Nhưng không giống như khí đốt và dầu thô và các mặt hàng tiêu dùng, thời gian vận chuyển kéo dài hơn có nguy cơ khiến thực phẩm dễ hỏng và không thể bán được.

Các nhà xuất khẩu Ý lo ngại trái kiwi và trái cây họ cam quýt sẽ bị hỏng trên đường vận chuyển. Trong khi đó, gừng của Trung Quốc bán ở Anh đang đắt hơn và một số lô hàng cà phê châu Phi bị trì hoãn giao hàng. Nhiều tàu ngũ cốc đang chuyển hướng khỏi Kênh đào Suez, nằm phía trên Biển Đỏ và một tàu chở gia súc đến Trung Đông đã thay đổi lộ trình.

Dù tác động của cơn hỗn loạn hàng hải ở Biển Đỏ còn hạn chế nhưng đó là lời cảnh báo rằng. chuỗi cung ứng thực phẩm đang bị đe dọa. Nếu tình trạng gián đoạn trở nên tồi tệ hơn, xu hướng giảm của  chi phí hàng hóa thực phẩm có thể bị chặn đứng.

“Mọi người đều là kẻ thua cuộc trong tình cảnh này”, Agrawal, giám đốc của Euro Fruits, một nhà xuất khẩu nho lớn của Ấn Độ, nói. Euro Fruits thường vận chuyển nho đến châu Âu thông qua Biển Đỏ, nhưng hiện sử dụng tuyến đường dài hơn, khiến chi phí vận chuyển tăng gấp bốn lần và thời gian vận chuyển tăng gấp đôi.

Điều đó có nghĩa là chất lượng nho sẽ bị ảnh hưởng. Dù vậy, hầu hết các nhà nhập khẩu châu Âu đồng ý mua nho Ấn Độ với giá cao hơn, đồng nghĩa với việc giá đến tay người tiêu dùng sẽ đắt hơn, Agrawal cho biết. Theo Hiệp hội sản phẩm tươi sống châu Âu (Freshfel), Liên minh châu Âu (EU) thường dựa vào Ấn Độ khoảng 15% nhu cầu nho tươi và hơn 35% vào thời kỳ cao điểm của vụ nhọ vào tháng 3 và tháng 4 hàng năm.

Massimiliano Giansanti, Chủ tịch Liên đoàn nông nghiệpý Ý (Confagricoltura) cho hay, các nhà xuất khẩu Ý, bán khoảng 4,4 tỉ đô la Mỹ nông sản sang châu Á. Họ đang lo ngại, hành trình vận chuyển đi vòng xuống miền nam châu Phi sẽ làm giảm độ tươi của nông sản và tăng thêm chi phí cho các loại trái cây như táo, kiwi và cam quýt. Theo Fauzan Alavi, người phát ngôn của Hiệp hội các nhà xuất khẩu thịt trâu và cừu toàn Ấn Độ, các sản phẩm thịt cũng đối mặt với những lo ngại tương tự và các chuyến hàng thịt trâu của Ấn Độ đến các khu vực như Bắc Phi đang bị chậm trễ. Đây cũng là vấn đề đau đầu đối với những người nông dân vì họ có thể bị ép giảm giá bán để bù đắp chi phí vận chuyển cao hơn.

“Chúng tôi phải bán ngay cả khi giá giảm vì không thể kéo dài thời gian thu hoạch. Các nhà xuất khẩu luôn tìm cách mua rẻ để trang trải chi phí vận chuyển. Chúng tôi sẽ lỗ nếu giá giảm thêm”, Sandeep Dagu Sandhan, một người trồng nho ở bang Maharashtra của Ấn Độ, nơi đã bắt đầu thu hoạch nho ở một số khu vực, nói

Các vấn đề vận chuyển cũng là mối lo ngại đối với hoạt động xuất khẩu các sản phẩm như thịt heo, sữa và rượu vang cũng như hoạt động nhập khẩu trà, gia vị và gia cầm của châu Âu, dù chưa rõ mức độ ảnh hưởng, theo CELCAA, tổ chức đại diện cho các nhà kinh doanh thực phẩm nông nghiệp ở châu Âu. Công ty dữ liệu hàng hóa Kpler cho biết, các tàu chở khoảng 1,6 triệu tấn ngũ cốc hướng tới Kênh đào Suez đã phải chuyển hướng sang các tuyến đường khác trong những tuần gần đây. Phần lớn trong số đó là ngũ cốc vận chuyển đến Trung Quốc và Đông Nam Á.

Các chuỗi siêu thị lớn như Tesco của Anh cảnh báo, tình trạng sự gián đoạn vận chuyển có thể dẫn đến lạm phát đối với một số mặt hàng. Trong khi đó, chuỗi siêu thị J Sainsbury đang làm việc với chính phủ Anh để tìm giải pháp ứng phó sự chậm trễ của các lô hàng thực phẩm.

Tại chợ Spitalfields của  London, giá gừng tươi đã tăng hơn 30% kể từ tháng 12. Công ty phân phối sĩ rau quả Amer Superfresh, thường mua gừng Trung Quốc, cho biết, các nhà cung cấp đang tốn chi phí cao hơn những chuyến vận chuyển dài hơn.

Nhà nhập khẩu cà phê Mercanta của Anh đã tạm dừng bốc hàng ở Đông Phi trong thời gian ngắn trong khi chờ thông tin rõ ràng về tuyến đường của các hãng vận tải biển.  Stephen Hurst, người sáng lập và kiêm CEO của Mercanta, lưu ý, nếu cà phê được vận chuyển theo tuyến đường đi vòng miền nam châu Phi, chi phí có thể đắt hơn.

Các nước như Uganda và Việt Nam chiếm thị phần lớn trong cà phê nhập khẩu của châu Âu và Biển Đỏ là huyết mạch quan trọng cho hoạt động thương mại đó.

Theo Hiệp hội Ca cao Cà phê Việt Nam, trong khi thực phẩm dễ hư hỏng thường được vận chuyển bằng container, một số công ty đang chuyển sang sử dụng tàu chở hàng rời để vận chuyển cà phê. Điều đó có thể khiến cà phê khó xử lý hơn ở những nơi như cảng và khiến chúng dễ bị hư hỏng hơn do tác động của các yếu tố tự nhiên.

Nhiều khách hàng bắt đầu từ chối mua khi giá hàng hóa đắt hơn do vận chuyển trên hành trình dài hơn. Khách hàng đang giảm mua muối hồng từ Pakistan do giá đắt hơn vì chi phí vận chuyển tăng thêm. Majid Mahboob Paracha, giám đốc thương mại quốc tế của Shahpur Industries, lượng khách hàng mua muối hồng của công ty ông đang giảm do người mua không sẵn sàng trả mức phí vận chuyển cao hơn. Hiện tại, chi phí vận chuyển một container từ Pakistan đến châu Âu tăng gấp bốn lần so với bình thường.

Theo Bloomberg