IMF: Rủi ro địa chính trị gia tăng và triển vọng tăng trường dài hạn đang suy yếu

Theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), phần lớn thế giới đã thành công trong việc kiểm soát lạm phát và đưa nền kinh tế hướng tới hạ cánh mềm, nhưng phải đối mặt với rủi ro địa chính trị gia tăng và triển vọng tăng trưởng dài hạn suy yếu hơn.

Theo báo cáo Triển vọng Kinh tế Thế giới được công bố hôm thứ Ba (22/10), lạm phát toàn cầu sẽ giảm xuống còn 3,5% vào cuối năm 2025, từ mức trung bình 5,8% vào năm 2024. Lạm phát đã đạt đỉnh ở mức 9,4% vào quý III/2022. Lạm phát dự kiến cuối năm 2025 sẽ thấp hơn một chút so với mức tăng giá trung bình hàng năm trong hai thập kỷ trước đại dịch Covid-19.

"Cuộc chiến kiểm soát lạm phát toàn cầu gần như đã giành chiến thắng", ngay cả khi IMF kêu gọi "một chính sách xoay trục ba chiều" để giải quyết lãi suất, chi tiêu của chính phủ, cải cách và đầu tư để thúc đẩy năng suất.

"Bất chấp những tin tốt về lạm phát, rủi ro đang gia tăng và hiện đang chi phối triển vọng", nhà kinh tế trưởng của IMF, Pierre-Olivier Gourinchas cho biết.

IMF cảnh báo rằng, mặc dù lạm phát đang đi đúng hướng, nhưng các nhà hoạch định chính sách toàn cầu phải đối mặt với một thách thức mới xuất phát từ tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế thế giới.

IMF cũng giữ nguyên ước tính tăng trưởng toàn cầu ở mức 3,2% cho năm 2024 và 2025. Mỹ hiện được dự báo sẽ ghi nhận ​​tăng trưởng nhanh hơn và các nền kinh tế mới nổi châu Á cũng có khả năng tăng trưởng mạnh mẽ do các khoản đầu tư lớn liên quan đến trí tuệ nhân tạo.

Tuy nhiên, IMF đã hạ triển vọng đối với các nền kinh tế tiên tiến khác, đáng chú ý là các quốc gia lớn nhất châu Âu cũng như một số thị trường mới nổi, nguyên được cho là do các cuộc xung đột toàn cầu gia tăng và rủi ro đối với giá hàng hóa.

Cần cảnh giác trong giai đoạn giảm phát cuối cùng

IMF cho biết, chính sách tiền tệ có khả năng thích ứng là chìa khóa để hạ thấp lạm phát trong khi các điều kiện thị trường lao động bình thường hóa và các cú sốc cung ứng được giải quyết, tất cả đều giúp tránh được suy thoái toàn cầu.

Báo cáo cảnh báo rằng các ngân hàng trung ương sẽ cần phải cảnh giác để hạ thấp hoàn toàn lạm phát. Đồng thời, lạm phát dịch vụ vẫn gần gấp đôi mức trước đại dịch vì tiền lương ở một số quốc gia tiếp tục tăng theo chi phí sinh hoạt, khiến một số nền kinh tế thị trường mới nổi như Brazil và Mexico tiếp tục chứng kiến ​​áp lực lạm phát tăng.

"Mặc dù kỳ vọng lạm phát vẫn được neo giữ tốt trong thời gian này, nhưng có thể sẽ khó khăn hơn vào lần tới, vì người lao động và các công ty sẽ cảnh giác hơn trong việc bảo vệ mức sống và lợi nhuận của họ trong tương lai", Báo cáo cho biết.

Các quốc gia thu nhập thấp với chi phí thực phẩm và năng lượng chiếm tỷ trọng lớn hơn trong chi tiêu hộ gia đình cũng sẽ nhạy cảm hơn với sự gia tăng giá hàng hóa có thể dẫn đến lạm phát cao hơn. Các quốc gia này đang phải chịu áp lực lớn hơn từ việc trả nợ, điều này có thể hạn chế thêm nguồn tài trợ cho các chương trình công.

Biến động thị trường là một trong những rủi ro chính gây bất lợi

Báo cáo cho biết, biến động tài chính gia tăng là một mối đe dọa khác đối với tăng trưởng toàn cầu. IMF đã trích dẫn các đợt bán tháo đột ngột trên thị trường như đã xảy ra vào đầu tháng 8, là một rủi ro chính làm lu mờ triển vọng kinh tế. Mặc dù thị trường đã ổn định kể từ đợt suy thoái ngắn ngủi vào tháng 8, nhưng IMF cho rằng mối lo ngại vẫn còn.

"Sự trở lại của biến động thị trường tài chính trong suốt mùa hè đã khơi dậy nỗi sợ hãi cũ về những lỗ hổng tiềm ẩn. Điều này đã làm gia tăng lo lắng về lập trường chính sách tiền tệ phù hợp", báo cáo cho biết.

Những thách thức tiếp theo đối với thị trường tài chính toàn cầu có thể xuất hiện trong giai đoạn cuối của cuộc chiến kiểm soát lạm phát. Biến động thị trường và sự lây lan là một rủi ro chính nếu lạm phát cơ bản vẫn tiếp diễn — một rủi ro quan trọng đối với các quốc gia thu nhập thấp vốn đã chịu áp lực từ nợ công cao và biến động thị trường tiền tệ.

Các rủi ro khác bao gồm các mối quan ngại về địa chính trị, đáng chú ý là xung đột ở Trung Đông và khả năng giá hàng hóa tăng đột biến. IMF cho biết, thị trường bất động sản Trung Quốc có khả năng suy thoái sâu hơn, lãi suất vẫn ở mức quá cao trong thời gian quá dài và chủ nghĩa bảo hộ gia tăng trong thương mại toàn cầu là những mối đe dọa khác đối với tăng trưởng toàn cầu.

Ngoài ra, IMF dự báo tăng trưởng toàn cầu sẽ tăng 3,1% vào những năm cuối thập kỷ này, đây là mức thấp nhất trong nhiều thập kỷ. Trong khi triển vọng yếu hơn của Trung Quốc đã gây áp lực lên các dự báo trung hạn, thì triển vọng xấu đi ở Mỹ Latinh và châu Âu cũng tương tự. Những trở ngại về mặt cấu trúc như năng suất lao động thấp và dân số già hóa cũng đang hạn chế triển vọng tăng trưởng.

"Các dự báo về sự suy thoái ở thị trường mới nổi lớn nhất và các nền kinh tế đang phát triển ngụ ý một con đường dài hơn để thu hẹp khoảng cách thu nhập giữa các nước nghèo và giàu. Việc tăng trưởng mắc kẹt ở mức thấp cũng có thể làm trầm trọng thêm bất bình đẳng thu nhập giữa các nền kinh tế", IMF cảnh báo.