Giá viên nén gỗ tăng gấp đôi khi EU 'khát' năng lượng, một DN Việt lọt top 5 thế giới

Trước đây, 99,8% viên nén gỗ Việt Nam xuất khẩu sang Hàn Quốc và Nhật Bản, nhưng với nhu cầu cao từ châu Âu lúc này, giá xuất khẩu viên gỗ nén tại Việt Nam đã tăng vọt từ 1,8 - 2 lần so với đầu năm.

EU "khát" năng lượng

Từ tháng 3/2022, khi Chính phủ Nga ban hành lệnh cấm xuất khẩu một số sản phẩm gỗ, trong đó có viên nén và gỗ tròn để trả đũa các lệnh trừng phạt của các nước châu Âu thì nguồn cung viên nén xuất khẩu 2,4 triệu tấn/năm từ thị trường Nga bị mất hoàn toàn. Điều này buộc các nước đang nhập khẩu viên nén từ Nga (chủ yếu là EU) phải tìm kiếm nguồn cung thay thế.

Viên nén gỗ là một loại nhiên liệu tái tạo được dùng phổ biến trên thế giới, làm từ chất thải của gỗ Thông, gỗ cao su (mùn cưa và dăm gỗ…), nén dưới áp lực lớn bằng dây chuyền viên nén. Nó được đánh giá là loại nhiên liệu có thể giảm đáng kể lượng khí thải CO2 so với nhiên liệu hóa thạch.

Theo Wood Resources International LLC, tại EU, 40% lượng viên nén gỗ được sử dụng để sưởi ấm khu dân cư, 36% được dùng làm nguyên liệu cho nhà máy điện, 14% được dùng để sưởi ấm các tòa nhà thương mại. Nhu cầu đối với viên nén gỗ có khả năng tăng 30 - 40% trong 5 năm tới. Tùy thuộc vào cách thức phát triển, nhu cầu viên gỗ của châu Âu có thể tăng lên đến 10 triệu tấn.

Trước đây, Việt Nam tập trung xuất khẩu viên gỗ nén sang Hàn Quốc và Nhật Bản (chiếm tới 99,8% tổng kim ngạch xuất khẩu), nhưng với nhu cầu cao từ châu Âu lúc này, giá xuất khẩu viên gỗ nén tại Việt Nam đã tăng vọt từ 1,8 - 2 lần so với đầu năm – theo chia sẻ của ông Ngô Sỹ Hoài, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (Viforest).

Không chỉ tăng giá khả quan tại thị trường EU, báo cáo của Nhóm nghiên cứu từ các Hiệp hội gỗ và tổ chức Forest Trends còn cho biết, trong những tháng đầu năm 2022 giá viên nén xuất khẩu sang Hàn Quốc cũng tăng mạnh. Nguyên nhân do giá các loại nhiên liệu như than, dầu đều tăng, nhu cầu viên nén gỗ của các nhà máy nhiệt điện tại Hàn Quốc, Nhật Bản cũng tăng lên.

Theo Viforest, viên nén là mặt hàng mới nổi của ngành chế biến, xuất khẩu gỗ Việt Nam nhờ lợi thế về nguồn nguyên liệu. Với quy trình đơn giản, không yêu cầu kỹ thuật cao, để sản xuất viên nén gỗ các cơ sở sản xuất tận dụng tất cả các "phế phẩm" của mình, như mùn cưa, gỗ mẩu, gỗ dăm… thậm chí tận dụng cả những phế phẩm ngành khác như vỏ trấu, rơm, bã mía, thân cây, vỏ hạt…

Đến nay Việt Nam đã trở thành nước xuất khẩu viên nén lớn thứ hai trên thế giới, chỉ sau Mỹ, với sản lượng và giá trị liên tục tăng. Riêng năm 2021, lượng xuất khẩu đạt trên 3,5 triệu tấn, mang về hơn 400 triệu USD cho ngành gỗ.

Doanh nghiệp Việt góp mặt trong top 5 thị trường viên nén gỗ trên thế giới

Tại thị trường viên nén gỗ, Tập đoàn An Việt Phát (AVP Group) do bà Bùi Thị Lan – người được truyền thông đặt tên "nữ hoàng rơm rạ" là một trong những cái tên nổi tiếng nhất. Hiện tại, ông Bùi Tuấn Anh là Tổng giám đốc của công ty.

Ông Bùi Tuấn Anh, Tổng giám đốc AVP Group. Ảnh: Báo Hà Tĩnh

Theo báo cáo thường niên, dù mới chỉ thành lập từ năm 2014, AVP Group đã vươn lên là nhà sản xuất viên nén số 1 ở châu Á, đứng trong top 5 doanh nghiệp cung cấp viên gỗ nén lớn nhất thế giới năm 2020. Từ thành công trong ngành năng lượng sạch, tập đoàn này đã mở rộng kinh doanh sang các ngành công nghiệp khác như than đá, gỗ, giấy và bì carton các loại. Để phục vụ cho các hoạt động kinh doanh liên quan đến gỗ và giấy, An Việt Phát cũng khá thành công trong việc trồng rừng.

Riêng trong năm 2021, Tập đoàn này đã đưa Nhà máy Sản xuất, chế biến lâm sản tiêu thụ nội địa và xuất khẩu An Việt Phát Hà Tĩnh (giai đoạn 1) vào hoạt động tại khu kinh tế Vũng Áng. Nhà máy này có tổng vốn đầu tư 1.287 tỷ đồng, do Công ty TNHH MTV Năng lượng An Việt Phát (thuộc Tập đoàn An Việt Phát) làm chủ đầu tư.

Nhà máy có diện tích trên 155.000 m², tổng mức đầu tư trên 1.287 tỷ đồng; công suất gỗ xẻ đạt 56.160 tấn/năm; ván ép trên 187.200 tấn/năm; sản lượng phế phẩm từ hoạt động khai thác gỗ xẻ và ván ép là 224.640 tấn/năm; công suất viên gỗ nén đạt 150.000 tấn/năm và các sản phẩm, dịch vụ cung cấp gỗ xẻ, ván ép, viên gỗ nén.

Hiện nay, An Việt Phát đang sở hữu 9 nhà máy sản xuất viên gỗ nén tại Bình Dương, Đồng Nai, Phú Thọ; 2 nhà máy liên doanh ở Quy Nhơn – Bình Định; 2 kho chứa gỗ ở miền Nam; 1 kho gia công sản xuất giấy ở Củ Chi (TP Hồ Chí Minh).

Cũng tại Kỳ Anh (Hà Tĩnh), vào tháng 3/2022, Tập đoàn An Việt Phát đề xuất với UBND tỉnh Hà Tĩnh chấp thuận địa điểm nghiên cứu, khảo sát dự án nhà máy điện sinh khối với vốn đầu tư 8.500 tỷ đồng. Theo đề xuất của nhà đầu tư, dự án nhà máy điện sinh khối An Việt Phát Hà Tĩnh có công suất 112 MW, diện tích sử dụng 30 ha và thời gian hoạt động của dự án là 50 năm.

Báo cáo thường niên của công ty cũng cho thấy quá trình tăng vốn điều lệ rất nhanh của An Việt Phát, từ 100 tỷ năm 2017 lên 800 tỷ vào năm cuối năm 2020. Doanh thu và lợi nhuận của doanh nghiệp cũng tăng vọt vào năm 2018, đến năm 2020 đạt lần lượt 2.440 tỷ đồng và 127 tỷ đồng.