Để nhu cầu nhập khẩu Ethanol từ Mỹ tăng gấp 10 lần hiện nay, lên khoảng 1 triệu tấn (tương đương 1 tỷ USD), Hiệp hội Nhiên liệu sinh học Việt Nam đề xuất Chính phủ nhanh chóng triển khai chương trình xăng sinh học E10 toàn phần.
Mới đây, Hiệp hội Nhiên liệu Sinh học Việt Nam đã có văn bản gửi Cục Quản lý và Phát triển Thị trường trong nước (Bộ Công Thương), nhằm thông tin một số vấn đề liên quan đến thuế nhập khẩu Ethanol 99% dùng để pha chế xăng sinh học, cũng như bối cảnh tổng thể trong đàm phán thuế quan và quan hệ thương mại giữa Việt Nam và Mỹ trong thời gian tới.
Theo hiệp hội, thuế nhập khẩu đối với Ethanol 99% (loại Ethanol chuyên dùng để pha chế xăng sinh học) đã liên tục được điều chỉnh giảm, từ mức 15% xuống còn 12%, 10% và gần đây nhất là 5%. Động thái này nằm trong khuôn khổ chính sách thương mại chung giữa Việt Nam và Mỹ.
Hiệp hội cho biết thêm, Ethanol là một trong những mặt hàng thế mạnh của Hoa Kỳ, quốc gia hiện chiếm khoảng 50% tổng sản lượng Ethanol toàn cầu. Hơn 50% sản lượng ngũ cốc của Mỹ được sử dụng để sản xuất Ethanol, nhờ vào chương trình phát triển xăng sinh học đã được triển khai hiệu quả trong nhiều năm.
Tại Mỹ, toàn bộ xăng bán ra thị trường bắt buộc phải pha trộn Ethanol với tỷ lệ từ 10% đến 20%, tùy quy định cụ thể của từng bang.
Hiệp hội Nhiên liệu sinh học Việt Nam đề xuất Chính phủ nhanh chóng triển khai chương trình xăng sinh học E10 toàn phần - Ảnh: Nguyễn Huế
Với những lợi ích to lớn từ việc sử dụng nhiên liệu sinh học như giảm ô nhiễm môi trường và góp phần giải quyết đầu ra ổn định cho ngành nông nghiệp, hầu hết các nước trên thế giới đều quy định bắt buộc sử dụng xăng sinh học trong lĩnh vực giao thông đường bộ.
Đơn cử, tại Brazil, xăng buộc phải pha trộn Ethanol với tỷ lệ từ 20% đến 85%; tại Liên minh châu Âu (EU), Trung Quốc, Indonesia đều áp dụng tỷ lệ pha 10%; trong khi Thái Lan là 20%...
Tại Việt Nam, xăng sinh học được đưa vào sử dụng từ năm 2017, với việc pha trộn 5% Ethanol vào xăng khoáng RON92 để tạo thành xăng E5 RON92.
Hiện nay, thị trường trong nước duy trì hai loại xăng chủ yếu là E5RON92 và RON95, với tổng lượng tiêu thụ khoảng trên 10 triệu tấn mỗi năm. Tuy nhiên, tỷ lệ sử dụng xăng E5RON92 hiện vẫn rất thấp, chỉ chiếm khoảng 15%. Điều này dẫn đến việc mục tiêu bảo vệ môi trường chưa đạt hiệu quả như kỳ vọng.
Trong đơn kiến nghị gửi Thủ tướng Chính phủ và Bộ trưởng Bộ Công Thương, Hiệp hội Nhiên liệu sinh học Việt Nam cùng Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam đã đề xuất cần sớm triển khai chương trình xăng sinh học E10 toàn phần. Theo đó, việc pha trộn 10% Ethanol sẽ trở thành bắt buộc đối với cả hai loại xăng đang lưu hành trên thị trường.
Theo Hiệp hội Nhiên liệu sinh học Việt Nam, đây là một trong những giải pháp để tạo dư địa nhập khẩu mặt hàng Ethanol từ Mỹ, thay vì chỉ sử dụng công cụ hạ thuế nhập khẩu mặt hàng này về 0%, qua đó góp phần cân bằng cán cân thương mại giữa hai quốc gia.
Ước tính, Việt Nam tiêu thụ khoảng trên 10 triệu tấn xăng mỗi năm. Nếu áp dụng xăng sinh học E10 cho cả hai loại xăng RON92 và RON95 thì một năm, nhu cầu Ethanol để pha xăng cần khoảng 1 triệu tấn. Điều này kéo theo nhu cầu nhập khẩu Ethanol từ Mỹ về nước ta có thể tăng gấp 10 lần, lên khoảng 1 triệu tấn Ethanol mỗi năm, tương đương giá trị 1 tỷ USD.
Trong tương lai, nếu Việt Nam nâng tỷ lệ pha trộn Ethanol lên mức 20% như nhiều quốc gia đang áp dụng thì giá trị nhập khẩu riêng mặt hàng Ethanol từ Mỹ có thể tăng lên khoảng 2 tỷ USD mỗi năm.
Ngoài ra, các nhà máy sản xuất cồn trong nước cũng có thể tăng cường nhập khẩu khoảng 1,4 triệu tấn ngô (tương đương 350 triệu USD) từ Mỹ để sản xuất cồn pha vào xăng.
“Việc triển khai chương trình xăng sinh học E10 toàn phần còn góp phần giải quyết bài toán đầu ra cho hàng triệu tấn sắn tươi của bà con nông dân, giúp giá loại nông sản này ổn định. Bởi, sắn cũng là một trong những nguyên liệu để sản xuất cồn”, lãnh đạo Hiệp hội Nhiên liệu sinh học Việt Nam cho hay.
Trong góp ý Dự thảo Nghị định về kinh doanh xăng dầu và tổ chức kinh doanh xăng dầu theo Quyết định 49 và quyết định 53, Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam chỉ rõ, qua 7 năm triển khai xăng E5RON92 thay thế hoàn toàn xăng khoáng RON92 trên toàn quốc, chất lượng và lợi ích của xăng E5RON92 đã được khẳng định.
Tuy nhiên, đến nay sản lượng bán ngày càng suy giảm, chi phí kinh doanh của doanh nghiệp gia tăng, tạo ra sự nghi ngại đối với các doanh nghiệp kinh doanh mặt hàng này.
Theo đánh giá của hiệp hội, việc suy giảm sản lượng xăng E5 không phải là do người tiêu dùng thiếu tin tưởng về chất lượng và quay lưng với xăng sinh học E5. Nguyên nhân chủ yếu là do lựa chọn mặt hàng để phối trộn với nguyên liệu sinh học là xăng RON92 có mức chất lượng thấp (mức 2) sử dụng phần lớn cho xe máy và duy trì vòng đời sản phẩm quá dài (7 năm). Trong khi đó, khách hàng luôn có xu hướng sử dụng xăng dầu với chất lượng cao hơn, dẫn đến sản lượng xăng E5 suy giảm.
Từ thực trạng trên, lộ trình phối trộn E10 đã chậm tới 7 năm, trong khi các nước trên thế giới và khu vực đang hướng tới lộ trình sử dụng E15-E20.
Hiện nay, chúng ta đã hội tụ đầy đủ các điều kiện để thực hiện việc phối trộn và cung cấp nhiên liệu E10. Theo đó, Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam kiến nghị Thủ tướng quy định cụ thể về lộ trình phối trộn E10.
Cụ thể, xăng E10RON95 thay thế cho xăng RON 95 từ 1/10/2025; xăng E10RON92 thay thế cho xăng E5RON92 từ 1/10/2025.
