Theo báo cáo xếp hạng thị trường tháng 10/2024 của FTSE Russell, Việt Nam vẫn nằm trong danh sách theo dõi để nâng hạng lên thị trường mới nổi hạng 2 (Secondary Emerging Market).
Tại báo cáo tháng 10/2024, FTSE Russell tiếp tục duy trì các đánh giá về tiêu chí “Chu kỳ thanh toán (DvP)", quá trình đăng ký tài khoản mới, và việc tạo điều kiện cho hoạt động giao dịch giữa các nhà đầu tư nước ngoài ở các cổ phiếu đã cạn room hoặc sắp cạn room nước ngoài.
Đáng chú ý, FTSE Russell cho biết, mô hình thanh toán "Không cần ký quỹ trước" (NPF) đã được tinh chỉnh thêm thông qua quá trình trao đổi và làm việc giữa một nhóm đại diện ngành và Ủy ban Chứng khoán Nhà nước Việt Nam (UBCKNN).
Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư 68/2024/TT-BTC vào ngày 18/09/2024, đưa ra các sửa đổi đối với nhiều quy định. Thông tư này loại bỏ yêu cầu ký quỹ trước đối với nhà đầu tư quốc tế, bằng cách cập nhật các quy định về giao dịch chứng khoán, thanh toán bù trừ giao dịch, hoạt động của công ty chứng khoán và công bố thông tin.
Tuy nhiên, vấn đề quan trọng là việc Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ Chứng khoán Việt Nam (VSDCC) công bố các quy tắc hoạt động chi tiết hơn trong thời gian tới.
“Điều quan trọng là phải duy trì tốc độ thay đổi nếu Việt Nam muốn đạt được thời hạn mục tiêu năm 2025 do Thủ tướng Chính phủ Việt Nam đặt ra đầu năm nay. Các quy tắc thị trường sửa đổi cần được xác nhận và truyền đạt rộng rãi trong thời gian tới, bao gồm việc hoàn thiện các vai trò và trách nhiệm cần thiết trong mô hình thanh toán, cùng với lộ trình và các mốc quan trọng để triển khai”, FTSE Russell cho biết.
Việt Nam cần thêm thời gian trước khi nâng hạng
Báo cáo tháng 10 của Mirae Asset Việt Nam nhận định, việc phê duyệt Thông tư 68 nhằm sửa đổi 4 thông tư liên quan đến hoạt động giao dịch và môi giới chứng khoán nhằm giải quyết bài toán giao dịch không ký quỹ (Non Pre-funding Solution - NPS) dành cho nhà đầu tư nước ngoài sẽ là một bước đệm phù hợp giúp thị trường Việt Nam tiến gần hơn đến quyết định nâng hạng trong tương lai.
Tuy vậy, kỳ vọng sáng giá nhất đối với cơ hội đánh giá nâng hạng sẽ rơi vào tháng 9/2025 trong bối cảnh quá trình áp dụng và vận hành thực tế sẽ cần thời gian kiểm chứng cũng như đưa ra các thay đổi cần thiết nhằm ghi nhận tính hiệu quả của các thay đổi trong chính sách cũng như việc áp dụng hệ thống giao dịch mới.
Bên cạnh đó, nhóm phân tích Chứng khoán ACB (ACBS) cũng cho rằng, còn quá sớm để Việt Nam được nâng hạng trong kỳ công bố kết quả của FTSE Russell vào ngày 8/10/2024. Các công ty chứng khoán cần thời gian xây dựng quy trình và triển khai sản phẩm này, trước khi FTSE khảo sát lấy ý kiến của các bên tham gia thị trường để quyết định có nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam hay không.
ACBS kỳ vọng FTSE sẽ thêm Việt Nam vào danh sách thị trường mới nổi thứ cấp sớm nhất vào kỳ đánh giá tháng 3/2025.
Đối với nhóm được hưởng lợi, đầu tiên và trực tiếp nhất, các công ty chứng khoán được hưởng lợi từ phí giao dịch đến từ dòng vốn của các quỹ ETF và quỹ chủ động khi Việt Nam được FTSE nâng hạng lên thị trường mới nổi sơ cấp.
ACBS ước tính dòng tiền mới từ các quỹ ETF khi Việt Nam được nâng hạng sẽ đem lại tổng phí môi giới tăng lên, đồng thời kỳ vọng các quỹ chủ động có NAV lớn hơn và tần suất giao dịch thường xuyên hơn sẽ có đóng góp đáng kể hơn đến lợi nhuận của các công ty chứng khoán.
Trong khi đó, SSI Research dự báo rằng, Việt Nam có thể nhận được dòng vốn thụ động lên tới 1,7 tỷ USD sau khi được đưa vào chỉ số FTSE, chưa tính đến dòng vốn từ các quỹ chủ động. Các cổ phiếu hưởng lợi là VNM, VHM, VIC, HPG, VCB, SSI, MSN, VND, DGC, VRE, VCI.
Cả chỉ số MSCI và FTSE hiện đều xếp Việt Nam vào thị trường cận biên, điều này ngăn cản nhiều quỹ, văn phòng gia đình và các tổ chức khác đầu tư vào các công ty niêm yết tại đây.
Việt Nam vẫn có thể đạt được mục tiêu được nâng hạng vào năm 2025, nếu FTSE xem các cải cách hiện tại là đủ vào cuộc họp thường kỳ tiếp theo về vấn đề này trong quý đầu năm tới.
