“Chợ” mua bán nợ xấu quy mô lên tới hàng tỷ USD đang được kỳ vọng nhộn nhịp hơn nhờ sự tham gia của các nhà đầu tư nước ngoài.
Hiện nay, thông tin về các khoản nợ xấu được các tổ chức tín dụng và VAMC cung cấp rõ ràng, minh bạch. Ảnh: Đức Thanh
Chợ tỷ USD vì sao èo uột?
Trong Công điện số 22/CĐ-TTg vừa ban hành, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu khuyến khích các ngân hàng nước ngoài tham gia quá trình xử lý nợ xấu, cơ cấu lại các tổ chức tín dụng yếu kém và đẩy mạnh đầu tư vào Việt Nam.
Thực tế, thị trường nợ xấu Việt Nam có quy mô đủ hấp dẫn trong mắt các nhà đầu tư nước ngoài (theo số liệu của Ngân hàng Nhà nước - NHNN, tổng số dư nợ xấu toàn ngành đang ở mức hơn 227.000 tỷ đồng, tức gần 9 tỷ USD). Thời gian qua, có rất nhiều nhà đầu tư nước ngoài như Công ty TNHH Mua bán nợ OK, Công ty TNHH Mua bán nợ Welcome, Công ty Quản lý Tài sản Hàn Quốc (KAMCO)... quan tâm tìm hiểu cơ hội đầu tư vào thị trường mua bán nợ tại Việt Nam.
Tuy vậy, hiện nay, việc mua bán nợ vẫn diễn ra loanh quanh giữa Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam (VAMC), Công ty TNHH Mua bán nợ Việt Nam (DATC) và các công ty mua bán nợ trực thuộc các ngân hàng thương mại (AMC) trong nước. Việc thu hút nhà đầu tư nước ngoài tham gia “chợ” nợ xấu dù được đặt ra từ rất sớm, nhưng chưa được triển khai hiệu quả.
TS. Nguyễn Quốc Hùng, Tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam cho rằng, có nhiều nguyên nhân khiến thị trường mua bán nợ chưa phát triển. Đó là chủ thể tham gia thị trường chưa nhiều (các tổ chức tín dụng vẫn chủ yếu chỉ bán nợ cho VAMC và DATC).
Bên cạnh đó, các tổ chức tín dụng gặp khó khăn trong xác định các khoản nợ mà tổ chức tín dụng mua từ tổ chức/cá nhân có chức năng kinh doanh, mua bán nợ (không phải tổ chức tín dụng) có được áp dụng Nghị quyết 42/2017/QH14 để xử lý nợ, xử lý tài sản đảm bảo hay không? Các công cụ và dịch vụ hỗ trợ thị trường mua bán nợ còn thiếu và yếu. Việc đăng ký thay đổi bên nhận bảo đảm sau khi tổ chức tín dụng bán khoản nợ xấu gặp nhiều vướng mắc, gây rủi ro cho nhà đầu tư.
Lãnh đạo công ty mua bán nợ của một ngân hàng cho biết, hiện nay, thông tin về nợ xấu cơ bản đã minh bạch và đầy đủ. Lý do chính khiến “chợ” chưa thể phát triển là hành lang pháp lý chưa đảm bảo an toàn cho nhà đầu tư, chưa hấp dẫn được nhà đầu tư nước ngoài.
Nhà đầu tư ngoại bắt đầu tham gia “chợ” nợ xấu
Việt Nam cần xây dựng hành lang pháp lý thuận lợi để thu hút các nhà đầu tư nước ngoài tham gia thị trường mua bán nợ. Điều này không chỉ tăng tính thanh khoản, mà còn giảm áp lực xử lý nợ cho các ngân hàng. Việc cung cấp thông tin minh bạch về tài sản đảm bảo và các khoản nợ xấu giúp thị trường hoạt động hiệu quả và tăng niềm tin từ các nhà đầu tư.
- Ông Nguyễn Quang Huy, CEO Khoa Tài chính - Ngân hàng, Trường đại học Nguyễn Trãi
TS. Nguyễn Trí Hiếu cho rằng, kinh nghiệm xử lý nợ xấu thành công của các nước là phải có thị trường mua bán nợ đúng nghĩa và phải thu hút được dòng vốn ngoại tham gia thị trường này. Hiện quy mô nợ xấu của Việt Nam đủ để tạo thành một thị trường mua bán nợ hấp dẫn với nhà đầu tư quốc tế, đáng tiếc là hành lang pháp lý chưa thể tạo được sức hút với nhà đầu tư.
Hiện nay, Sàn giao dịch nợ VAMC đã phát triển được kho dữ liệu tương đối đa dạng, đã kết nối được với nhiều nhà đầu tư, cung cấp dịch vụ tư vấn cho các nhà đầu tư, trong đó có cả nhà đầu tư nước ngoài. Ông Vũ Ngọc Minh, Giám đốc Sàn giao dịch nợ VAMC cho biết, ngay từ khi thành lập, Sàn đã mời chào các nhà đầu tư nước ngoài tham gia. Các nhà đầu tư được tạo điều kiện tối đa tìm hiểu nguồn hàng.
“Thời gian qua, các nhà đầu tư Hàn Quốc, Trung Quốc… rất quan tâm đến thị trường mua bán nợ của Việt Nam. Chúng tôi đã giới thiệu danh mục rất lớn cho nhà đầu tư Hàn Quốc, họ đã xem xét và đang tiến hành giao dịch mua mấy khoản nợ lớn”, ông Minh cho biết.
Gần đây, thông qua KAMCO, nhiều nhà đầu tư Hàn Quốc bày tỏ mối quan tâm với thị trường nợ xấu Việt Nam. Trước đó, KAMCO đã đề nghị VAMC cung cấp danh mục khách hàng vay, tài sản bảo đảm để các nhà đầu tư Hàn Quốc có thể nghiên cứu, tiếp cận trong khuôn khổ quy định pháp luật Việt Nam.
Được biết, các nhà đầu tư Hàn Quốc đặc biệt quan tâm đến các dự án bất động sản dở dang, các chuỗi công ty hoạt động sản xuất - kinh doanh có tiềm năng, nhưng gặp khó khăn tạm thời về dòng vốn… Thông qua mua nợ, các nhà đầu tư Hàn Quốc có thể gia tăng hiện diện tại thị trường bất động sản và một số ngành hàng khác tại Việt Nam.
Ngoài nhà đầu tư Hàn Quốc, các nhà đầu tư Trung Quốc, ASEAN cũng đặc biệt quan tâm đến thị trường nợ xấu Việt Nam. Tập đoàn Collectius - đối tác cung cấp dịch vụ tái cơ cấu, mua bán nợ xấu khu vực châu Á có trụ sở tại nhiều nước, trong đó có Việt Nam - đang tích cực thúc đẩy hoạt động tại Việt Nam. Đại diện Tập đoàn cho hay, tại Việt Nam, Collectius đã phục vụ hơn 195.000 khách hàng thông qua nhiều thương vụ mua bán nợ xấu và đang thương thảo với nhiều tổ chức tài chính khác nhau nhằm đa dạng danh mục đầu tư.
Theo lãnh đạo một công ty mua bán nợ, dù nhà đầu tư nước ngoài rất quan tâm đến “chợ” nợ xấu Việt Nam, thông tin về các khoản nợ xấu được các tổ chức tín dụng và VAMC cung cấp rõ ràng, minh bạch, song để giao dịch thành công phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố, đặc biệt là hành lang pháp lý. Do đó, việc luật hóa Nghị quyết số 42/2017/QH14 của Quốc hội về thí điểm xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng sẽ hỗ trợ rất lớn cho thúc đẩy thị trường nợ phát triển, thu hút nhà đầu tư nước ngoài.
