Nhà đầu tư Airbnb và các hộ dân sở hữu chung cư phản ứng việc cấm dịch vụ này, nhưng giới chuyên gia cho rằng đây là cơ hội để chuyên nghiệp hóa hoạt động lưu trú.
TP HCM trong tháng 3 đã cấm các hoạt động khai thác căn hộ cho thuê lưu trú du lịch (thuê ngắn hạn, theo ngày, giờ, Airbnb...) tại các dự án chung cư. Quy định này dự kiến áp dụng rộng rãi với các thị trường khác tại Việt Nam. Dù vấp phải nhiều phản ứng từ nhà đầu tư dịch vụ lưu trú Airbnb và các hộ dân sở hữu chung cư, giới chuyên gia cho rằng đây là cơ hội để chuyên nghiệp hóa hoạt động lưu trú du lịch.
Đánh giá tác động của chính sách trên diện rộng, ông Mauro Gasparott, Giám đốc cấp cao bộ phận tư vấn khách sạn Savills Đông Nam Á, cho rằng mô hình kinh doanh Airbnb tại các chung cư giúp mở rộng lựa chọn cho người tiêu dùng. Tuy nhiên, nó cũng tạo ra nhiều vấn đề phức tạp về an ninh, dịch vụ và tạo sự cạnh tranh cho các ngành lưu trú du lịch hợp pháp là khách sạn, căn hộ dịch vụ. "Việc cấm mô hình Airbnb trong chung cư có thể mang lại nhiều lợi ích cho các kênh lưu trú du lịch kể trên", ông nói.
Xét theo từng loại hình, ông Mauro Gasparott cho rằng tổng nguồn cung Airbnb hiện nay vẫn thấp hơn đáng kể so với số lượng phòng khách sạn. Do đó, cấm dịch vụ này sẽ là cơ hội cho các khách sạn boutique (khách sạn có sức chứa nhỏ cung cấp dịch vụ cá nhân) phát triển, còn tác động đến thị trường khách sạn nói chung là không lớn.
"Với phân khúc căn hộ dịch vụ, căn hộ du lịch (condotel) vốn có sự tương đồng với Airbnb về tiện ích, dịch vụ và đối tượng khách hàng sẽ là loại hình nhận thấy những lợi ích rõ rệt nhất sau lệnh cấm", ông nhìn nhận.
Nguồn cung căn hộ dịch vụ, du lịch mang thương hiệu tại TP HCM vẫn còn thấp so với các thủ đô khác trong khu vực châu Á, việc hợp thức hoá căn hộ condotel vẫn còn nhiều khó khăn khiến mô hình này chưa nở rộ ở các đô thị lớn. Một khi kênh lưu trú là Airbnb, bị ngăn chặn, phân khúc căn hộ dịch vụ, du lịch sẽ thu hút thêm nhóm lưu trú ngắn ngày, đặc biệt khi được tích hợp vào các dự án phức hợp có văn phòng hoặc khu bán lẻ, tạo ra mô hình lưu trú bền vững hơn.
Một dự án chung cư tại TP HCM. Ảnh: Quỳnh Trần
Ông Mauro Gasparott dự báo sắp tới thị trường sẽ chứng kiến sự gia tăng của các đơn vị vận hành căn hộ dịch vụ nhỏ lẻ và độc lập tại nhiều khu vực khác nhau trong các thành phố lớn, nhằm lấp đầy khoảng trống Airbnb và đáp ứng nhu cầu thay đổi của người dùng.
Bên cạnh đó, theo chuyên gia Savills, với sự gia tăng của các quy định kiểm soát mô hình Airbnb, Việt Nam có thể chứng kiến sự phát triển của các nền tảng cho thuê ngắn hạn chuyên nghiệp và hợp pháp, hoặc các mô hình kết hợp giữa nhà ở và lưu trú. Những hình thức này vừa tuân thủ quy định của chính phủ trong khi vẫn đáp ứng nhu cầu thị trường, tương tự các mô hình căn hộ dịch vụ cao cấp (branded residences) hoặc condotel phát triển trên đất thương mại, cung cấp sản phẩm phù hợp với nhu cầu mua để cho thuê (buy to lease).
Theo đại diện Hội Môi giới bất động sản Việt Nam (Vars), Luật Nhà ở 2023 quy định rất rõ chung cư sử dụng cho mục đích để ở, không được sử dụng vào mục đích khác. Việc cho thuê căn hộ chung cư ngắn hạn theo ngày, theo giờ về mặt pháp lý cần được hiểu là hoạt động kinh doanh lưu trú ngắn ngày.
Một khi đã nhận định là kinh doanh phải gắn với các dịch vụ quản lý chuyên nghiệp, tiêu chuẩn phòng cháy chữa cháy... Còn với loại hình nhà ở vốn được phát triển không có chức năng này, khi cho thuê để lưu trú dễ dẫn tới tình trạng quá tải dịch vụ, tiện ích, an ninh trật tự không đảm bảo...
Ban quản trị chung cư cũng không có kỹ năng, chuyên môn vận hành như quản lý khách sạn nên khó quản lý được khách ra vào, vừa không khai thác tốt du lịch vừa dễ gây hệ lụy an toàn, chất lượng dịch vụ cho lưu trú. Nên việc cấm cho thuê căn hộ chung cư để lưu trú ngắn ngày được chuyên gia Vars nhận định là hợp lý. Các địa phương nên tạo điều kiện cho những mô hình lưu trú du lịch chuyên nghiệp phát triển, vừa tăng tính trải nghiệm du lịch, vừa hợp pháp và hài lòng các bên.
Theo Savills, cấm Airbnb phản ánh nỗ lực của chính phủ trong việc chuyên nghiệp hóa lĩnh vực cho thuê. Với cư dân, quy định này có thể mang lại lợi ích khi hạn chế việc sử dụng sai mục đích các tiện ích chung và nâng cao an ninh trong tòa nhà. Tuy nhiên, với các nhà đầu tư bất động sản nhắm đến lợi nhuận từ cho thuê ngắn hạn, lệnh cấm có thể làm giảm khả năng gia tăng thu nhập từ tài sản.
Ngoài ra việc ngăn chặn lưu trú ngắn hạn sẽ có những tác động nhất định đến thị trường du lịch khi đây là lựa chọn lưu trú ưa chuộng của các khách du lịch theo nhóm, tìm kiếm sự linh hoạt và trải nghiệm sống như người bản địa mà khách sạn truyền thống khó đáp ứng. Mô hình này cũng đóng góp trực tiếp vào nền kinh tế địa phương, nổi tiếng với việc tạo ra những trải nghiệm du lịch chân thực, nhờ sự kết nối trực tiếp giữa chủ nhà và khách thuê.
Việc hạn chế thuê ngắn hạn trong căn hộ chung cư có thể làm giảm sức hút đối với nhóm khách du lịch theo hình thức trải nghiệm và những người làm việc từ xa. Bởi những người này thường sử dụng các căn hộ này như nơi lưu trú dài hạn kết hợp giữa công việc và sinh hoạt, đặc biệt là tại các điểm đến ven biển như Nha Trang hay Đà Nẵng.
Dù vậy, ông Mauro Gasparott cho rằng thị trường Việt Nam rất linh hoạt và sẽ luôn có sự điều chỉnh phù hợp với những thay đổi từ chính sách. Quy định này có thể mang lại những thay đổi đáng kể trong cách thị trường cho thuê ngắn hạn vận hành, ảnh hưởng đến các nhà đầu tư, người thuê, và cả ngành du lịch nhưng cũng sẽ mở ra cơ hội mới cho các mô hình lưu trú chuyên nghiệp, hợp pháp và tuân thủ quy định chặt chẽ hơn.
Phương Uyên
