Các 'đại gia' dầu mỏ ở vùng Vịnh gom dầu và nhiên liệu giá rẻ của Nga

Saudi Arabia và Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE) tích cực gom dầu thô và nhiên liệu giá rẻ của Nga để sử dụng trong nước. Bằng cách này, họ có thể đẩy mạnh xuất khẩu các sản phẩm dầu mỏ tự sản xuất với giá thị trường để tăng lợi nhuận.

• Các công ty chở dầu và lọc dầu kiếm hàng tỉ đô la nhờ dầu Nga
• Dầu Nga ùn ùn đổ về châu Á sau lệnh cấm vận của EU

Kể từ khi phương Tây giáng đòn trừng phạt kinh tế nhằm vào Moscow sau cuộc xung đột với Ukraine, Nga đã mất nhiều khách hàng năng lượng lâu đời ở châu Âu. Tình cảnh đó thúc đẩy Nga tăng xuất khẩu dầu thô và chế phẩm dầu mỏ sang các thị trường như Ấn Độ và Trung Quốc, nơi các công ty lọc dầu đang cần dầu giá rẻ để cải thiện lợi nhuận. Không chỉ vậy, các công ty nhà nước ở Saudi Arabia và UAE, hai nhà sản xuất dầu hàng đầu ở vùng Vịnh Ba Tư, cũng chạy đua mua dầu thô và nhiên liệu với giá chiết khấu sâu của Nga, theo các nhà phân tích và giám đốc điều hành của ngành dầu mỏ.

Hai quốc gia vùng Vịnh này sử dụng các sản phẩm dầu giảm giá của Nga cho nhu cầu nội địa, đồng thời xuất khẩu các thùng dầu của chính họ theo giá thị trường, giúp tăng lợi nhuận.

Các quốc gia vùng Vịnh, đặc biệt là UAE, đã trở thành trung tâm lưu trữ và giao dịch quan trọng đối với các sản phẩm năng lượng của Nga, vốn không thể vận chuyển dễ dàng trên toàn cầu do lệnh trừng phạt của phương Tây.

Xuất khẩu dầu thô và nhiên liệu của Nga sang UAE tăng hơn ba lần, lên mức kỷ lục 60 triệu thùng vào năm ngoái, theo nhà cung cấp dữ liệu hàng hóa Kpler. Ngược lại, xuất khẩu dầu của Nga sang Singapore, một trung tâm thương mại dầu mỏ lớn khác ở châu Á, chỉ tăng 13%, lên 26 triệu thùng trong cùng kỳ.

Theo Argus Media, nhà cung cấp dữ liệu thị trường dầu mỏ, Nga hiện chiếm hơn 10% số thùng dầu được lưu trữ tại Fujairah, trung tâm lưu trữ dầu chính của UAE.

Nga đang xuất khẩu dầu và nhiên liệu trung bình 100.000 thùng/ngày đến Saudi Arabia, tương đương với hơn 36 triệu thùng mỗi năm. Trước cuộc xung đột Nga-Ukraine, con số đó rất nhỏ.

Hoạt động buôn bán các sản phẩm dầu mỏ và nhiên liệu giữa Nga và Saudi Arabia thu hút sự chú ý của các quan chức Mỹ, những người cho rằng điều đó làm suy yếu nỗ lực của phương Tây nhằm thắt chặt doanh thu xuất khẩu năng lượng của Điện Kremlin.

Hồi tháng 2, Thứ trưởng Bộ Tài chính Mỹ  Brian Nelson đã thăm Trung Đông để cố gắng thuyết phục Saudi Arabia, UAE và Thổ Nhĩ Kỳ thực thi các biện pháp trừng phạt của phương Tây đối với Nga.

Nhưng các nhà phân tích cho biết hiện nay chưa có dấu hiệu nào cho thấy các nước vùng Vịnh cắt giảm nhập khẩu dầu và nhiên liệu của Nga.

Saudi Arabia đang theo đuổi chính sách năng lượng ưu tiên lợi ích dân tộc hơn các mối lo ngại của đồng minh an ninh Mỹ. Hồi đầu tháng này, liên minh OPEC+, dưới sự dẫn dắt của Saudi Arabia, quyết định cắt giảm sản lượng dầu hơn 1,1 triệu thùng/ngày bất chấp sự phản đối của Washington.

Dù có quan hệ đối tác an ninh lâu đời với Mỹ, UAE giữ lập trường trung lập trong cuộc xung đột Nga-Ukraine. Sau khi chiến tranh nổ ra, thành phố Dubai của UAE trở thành một trung tâm quốc tế thu hút dòng vốn “lánh nạn” của nhiều công ty và cá nhân giàu có của Nga.

Năm ngoái, Sovcomflot, công ty điều hành đội tàu chở dầu lớn nhất của Nga, chuyển hoạt động từ thành phố St. Petersburg (Nga) và Cộng hòa Cyprus sang Dubai.

UAE cũng trở thành trung tâm lưu trữ và tái xuất các sản phẩm dầu của Nga. Các công ty tư nhân vận chuyển các lô hàng dầu và nhiên liệu của Nga đến UAE, sau đó, xuất khẩu sang Pakistan, Sri Lanka hoặc Đông Phi. Một số công ty nhà nước của UAE cũng tranh thủ mua các lô hàng dầu thô và nhiên liệu giá rẻ của Nga. Kể từ tháng 12 năm ngoái, Tập đoàn dầu mỏ quốc gia ENOC của UAE đã mua năm lô hàng xăng của Nga.

Tuy nhiên, thương mại dầu mỏ được xem là khía cạnh nhạy cảm nhất trong mối quan hệ song phương UAE-Nga.

Do cơ chế giá trần và các biện pháp trừng phạt khác, dầu thô Urals hàng đầu của Nga thường giao dịch ở mức chiết khấu hơn 30% so với giá dầu Brent chuẩn quốc tế trong những tháng gần đây.

Các nước vùng Vịnh Ba Tư cũng đang đẩy mạnh nhập khẩu các sản phẩm dầu mỏ tinh chế như naphtha, dầu đốt lò (fuel oil) và dầu diesel của Nga. Theo Elshan Aliyev, nhà phân tích của Argus, nguồn cung các sản phẩm này rất dồi dạo ở vùng Vịnh, vì vậy, lý do duy nhất để nhập khẩu từ Nga là tận dụng mức giá rẻ hơn.

Ông cho biết naphtha và dầu diesel của Nga lần lượt bán thấp hơn 60 đô la và 25 đô la mỗi tấn so với sản phẩm tương đương được sản xuất ở vùng Vịnh Ba Tư.

Dữ liệu của Kpler cho thấy trong năm qua, Saudi Arabia đã tăng tốc xuất khẩu dầu diesel sang Pháp và Ý, hai nước trước đây chủ yếu dựa vào dầu diesel nhập khẩu từ Nga.

Viktor Katona, nhà phân tích của Kpler, cho biết Moscow đang đáp ứng phần lớn nhu cầu diesel nội địa của Saudi Arabia, giúp nước này dành phần lớn dầu diesel tự sản xuất để bán sang các thị trường khác. Tháng trước, tập đoàn dầu khí quốc gia Saudi Aramco của Saudi Arabia, báo cáo lợi nhuận kỷ lục là 161 tỉ đô la trong  năm 2022. Riêng lợi nhuận từ đơn vị lọc dầu của Saudi Aramco tăng 27%.

Theo WSJ