Hôm thứ Năm (8/9), Ấn Độ đã cấm xuất khẩu gạo tấm và áp thuế 20% đối với xuất khẩu các loại gạo khác nhau khi nước này cố gắng tăng nguồn cung và làm dịu giá nội địa sau khi lượng mưa gió mùa dưới mức trung bình đã hạn chế việc trồng trọt.
Là quốc gia xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới, Ấn Độ đã xuất khẩu gạo sang hơn 150 quốc gia và bất kỳ sự giảm sút nào trong lô hàng xuất khẩu của nước này sẽ làm tăng áp lực lên giá lương thực, vốn đang gặp áp lực do hạn hán, sóng nhiệt và ảnh hưởng của xung đột Nga-Ukraine.
Mức thuế mới có thể sẽ không khuyến khích người mua mua hàng từ Ấn Độ và khiến họ chuyển hướng sang các quốc gia xuất khẩu gạo lớn khác là Thái Lan và Việt Nam, nhưng những quốc gia này đang gặp khó khăn trong việc tăng sản lượng và tăng giá.
Ấn Độ cũng cấm xuất khẩu gạo 100% tấm, đây là loại gạo mà một số quốc gia nghèo ở châu Phi nhập khẩu để làm lương thực cho người dân, mặc dù loại gạo đó là chủ yếu được sử dụng cho mục đích thức ăn chăn nuôi.
B.V. Krishna Rao, Chủ tịch của Hiệp hội các nhà xuất khẩu gạo toàn Ấn Độ cho biết, thuế sẽ ảnh hưởng đến gạo trắng và gạo lứt, chiếm hơn 60% xuất khẩu của Ấn Độ.
“Với mức thuế này, các lô hàng gạo của Ấn Độ sẽ trở nên khó cạnh tranh trên thị trường thế giới. Người mua sẽ chuyển sang Thái Lan và Việt Nam”, ông cho biết.
Ấn Độ chiếm hơn 40% lượng gạo xuất khẩu toàn cầu và cạnh tranh với Thái Lan, Việt Nam, Pakistan và Myanmar trên thị trường thế giới.
Các hiện tượng thời tiết cực đoan gần đây có thể làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng lương thực. Lượng mưa dưới mức trung bình ở các bang sản xuất gạo quan trọng như Tây Bengal, Bihar và Uttar Pradesh đã làm dấy lên lo ngại về sản lượng gạo của Ấn Độ. Nước này đã cấm xuất khẩu lúa mì và hạn chế các lô hàng đường trong năm nay.
Himanshu Agarwal, Giám đốc điều hành tại Satyam Balajee, nhà xuất khẩu gạo lớn nhất của Ấn Độ cho biết, xuất khẩu của Ấn Độ sẽ giảm ít nhất 25% trong những tháng tới vì thuế quan.
Trong khi đó, các nhà xuất khẩu muốn chính phủ cung cấp một số cứu trợ cho các hợp đồng xuất khẩu đã được ký kết và với các tàu cập cảng.
“Người mua không thể trả nhiều hơn 20% so với giá đã thỏa thuận và ngay cả người bán cũng không đủ khả năng trả khoản thuế. Chính phủ nên miễn thuế cho các hợp đồng đã ký kết”, ông Himanshu Agarwal cho biết.
Xuất khẩu gạo của Ấn Độ đã đạt mức kỷ lục 21,5 triệu tấn vào năm 2021, nhiều hơn các lô hàng kết hợp của bốn nhà xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới tiếp theo là Thái Lan, Việt Nam, Pakistan và Mỹ.
Một công ty thương mại toàn cầu cho biết, Ấn Độ là nhà cung cấp gạo rẻ nhất với tỷ suất lợi nhuận khổng lồ và điều đó đã giúp cho các quốc gia châu Phi như Nigeria, Benin và Cameroon khỏi đà tăng của giá lúa mì và ngô.
Ngoài ra, lệnh cấm đối với các lô hàng gạo tấm có thể ảnh hưởng xấu đến hoạt động mua bán của Trung Quốc cho mục đích làm thức ăn chăn nuôi.
Trung Quốc là nước mua gạo tấm lớn nhất với lượng mua 1,1 triệu tấn vào năm 2021, trong khi các nước châu Phi như Senegal và Djibouti mua gạo tấm làm thức ăn cho người.
